Tôicùng mẹ con Kumarajiva, nhà vua và đại thần Wensu đến trước cổng thành nghênhđón đức vua Khâu Từ. Vì giờ đây tôi đã biết cậu là là Kumarajiva, nên tất nhiêntôi hiểu vì sao cái tên Wensu nghe quen đến vậy, thì ra là Wensu, một huyện bêncạnh Aksu, thuộc tỉnh Tân Cương. Hai nghìn năm trước, Wensu chỉ là một quốc gianhỏ, lệ thuộc vào Khâu Từ.

Sở dĩquốc gia nhỏ bé này có trong trí nhớ của tôi là vì Kumarajiva. Cuộc luận chiếnnổi tiếng đó sử sách gọi là cuộc luận chiến ở Wensu, nó được xem như một bướcngoặt quan trọng trong cuộc đời đầy thăng trầm nhưng lẫy lừng của Kumarajiva.Sách sử chép rằng, chính nhờ cuộc luận chiến này mà tiếng tăm của Kumarajiva“vang khắp vùng Pamirs, chấn động hải ngoại”, “được quốc vương nhiều nước trọngvọng”. Bởi vậy, đức vua Khâu Từ đã phải đích thân đến đón Kumarajiva, không đểcác nước khác tranh giành hiền tài.

Nghithức đón tiếp diễn ra rất long trọng, thảm đỏ được trải đến tận hoàng cung, âmnhạc rộn ràng không dứt, hoa thơm vương ngập lối đi. Tôi nhớ vị vua này tênBạch Thuần, vương triều nhà Bạch vốn do Ban Siêu dựng lên, Tây Vực đô hộ phủcủa Ban Siêu đặt tại Khâu Từ. Từ thời Ban Siêu cho đến cuối đời Đường, rồi sauđó Khâu Từ bị người Hồi Hột (Ujur) tiêu diệt, trong suốt tám trăm năm, vươngquốc Khâu Từ đều do nhà Bạch nắm quyền cai quản.

Vị vuaKhâu Từ này rất giống Jiva, cũng da trắng, mũi cao, mắt to và sâu, lông mày dàyvà rậm. Có lẽ Bạch Thuần chưa đến bốn mươi tuổi, thời trẻ chắc hẳn rất tuấn tú.Nhà vua không cắt tóc ngang vai như những người đàn ông khác, phía trước để máilửng, phía sau quấn búi lên đỉnh đầu, rồi buộc gọn lại bằng một mảnh vải nhiềumàu, thả xuống sau gáy.

Điềuthú vị là trán của nhà vua cũng được nén dẹt xuống. Trong “Đại Đường Tây Vựcký”, Huyền Trang từng viết về tập tục nén đầu ở Khâu Từ. Họ dùng một tấm gỗ épchặt phần đầu phía trước của đứa trẻ. Nhưng tập tục này chỉ được phép áp dụngđối với thành viên của hoàng thất. Thật mừng là Kumarajiva xuất gia từ nhỏ, nếukhông vẻ điển trai mê hồn của cậu chắc chắn sẽ bị tập tục này hủy hoại.

Tôitiếp tục quan sát trang phục của quốc vương. Cũng là áo choàng ngắn, cổ bẻ, ốngtay hẹp, thắt eo, đi ủng cao đến đầu gối, nhưng bên ngoài còn khoác thêm mộtchiếc áo tay lỡ với những hoa văn thêu kim tuyến cầu kỳ. Một thanh kiếm dài đeobên hông, trên tay còn có thêm một thanh đoản kiếm. Có vẻ như nhà vua rất thíchdùng kiếm.

Thoángthấy mẹ con Kumarajiva, nhà vua vội sải những bước dài về phía trước, dang rộngtay ôm chầm lấy hai người. Hai mẹ con Kumarajiva dường như rất xúc động, họ xanhà những bốn năm trời kia mà. Tôi nghe được bập bõm đoạn đối thoại của họ. Đứcvua chúc mừng thành tích học tập và cuộc luận chiến thành công của Kumarajiva.Ông nói rằng đã chuẩn bị mọi thứ ở Khâu Từ để chờ đón hai người trở về...

Khi đứcvua Khâu Từ đưa mắt nhìn sang người con gái đứng cạnh Jiva, ngài có vẻ hơi ngạcnhiên. Tôi đang căng tai luyện nghe tiếng Tochari, không để ý đến ánh nhìn độtngột đó, nên không kịp phản ứng, bất giác nở một nụ cười ngờ nghệch. Nụ cườichưa kịp tắt, trong tôi chợt nhen lên một cảm giác bất an, thôi thế là xong,tôi mất điểm hoàn toàn rồi, những nghi lễ mà tối qua tôi đã được học đã biếnmất khỏi đầu tôi, không để lại dấu vết.

Đức vuaKhâu Từ cũng ở lại trong cung, nhưng ngài ngự tại một cung điện khác. Yến tiệcbuổi tối vẫn như thường lệ, được tổ chức trên đại điện, tôi cũng được tham dự.Nhưng vì mẹ con Kumarajiva không ăn tối nên chúng tôi chỉ được uống nước suông.Đôi mắt mở to của tôi dán chặt vào món thịt nướng trên bàn của hai vị quốcvương, miệng nuốt nước bọt ừng ực. Không có ca nhạc, không có hát múa, buổitiệc chỉ là bữa cơm thân mật trong gia đình nhân dịp đoàn tụ. Tôi cảm thấy lạclõng, nên chẳng bao lâu, tôi bắt đầu giở trò ngọ ngoạy trên chỗ ngồi của mình.

Độtnhiên tôi bắt gặp ánh mắt quen thuộc chiếu về phía mình, là Kumarajiva. Cậu tađang mím chặt môi, cố nhịn cười. Tôi liếc nhìn xung quanh để chắc chắn không cóai chú ý, sau đó bóp mũi, lè lưỡi ra chọc cậu ta, Kumarajiva khổ sở mím chặtmôi hơn nữa. Cậu quay người sang nói với hai vị quốc vương, rằng đêm đã khuya,đức vua Khâu Từ đi đường đã thấm mệt, ngài nên về nghỉ ngơi sớm. Sau đó, mọingười cùng nâng cốc (chúng tôi chỉ được phép uống nước) chúc tụng lần cuối, rồikết thúc bữa tiệc.

Tôi trởvề với cái bụng rỗng không, mắt mờ đi vì đói, vội vàng hạ lệnh cho cô hầu nữnấu chút gì đó lót dạ. Trong thời gian chờ đợi đồ ăn, tôi nằm im trên giường cốgắng hạn chế tiêu hao năng lượng. Trong cơn mê man, một mùi hương ngào ngạt bấtchợt bốc lên, tôi bật dậy và nhìn thấy đôi mắt sâu như hai vực nước long lanhánh cười đang đứng bên giường, trên tay là một đĩa thịt nướng, thơm chết người!

Tôi kéovai cậu ta xuống, cảm động nói:

-Rajiva, cậu thật tốt bụng!

Thực ratôi đã suy nghĩ rất nhiều về cách xưng hô với Kumarajiva. Tên tiếng Phạn củacậu ta rất khó đọc, tên tiếng Hán nghe có vẻ khách sáo. Trong các tài liệu liênquan, thì tên cậu ta có lúc là Rajiva, có lúc là “Jiva”. Sách cổ thường gọi cậuta là Jiva, còn trong văn bản hiện đại thì đều viết là Rajiva. Nếu phân tíchrạch ròi, thì Kumara là họ, Jiva mới là tên. Nhưng nếu chỉ gọi là Jiva, nghekhông ổn lắm. Bởi vậy, sau khi suy đi tính lại, tôi quyết định gọi cậu ta bằngcách của những người hiện đại, Rajiva. cậu ta cũng vui vẻ chấp nhận.

Lúc buôngtay ra tôi mới nhận thấy khuôn mặt cậu ta đỏ như gấc chín, ánh mắt ra sức tránhné, không dám nhìn thẳng vào tôi. Bộ dạng ngượng ngùng, xấu hổ ngây thơ đó thậtđáng yêu!

Trờiđất, tôi vừa làm gì thế này! Lại vỗ một cái thật mạnh vào đầu tự trừng phạt.Cậu ta giật mình, lo lắng hỏi:

- NgảiTình, sao vậy?

Nhìnkhuôn mặt đang đỏ bừng vì thẹn thùng của cậu ta, tôi bỗng bối rối. Đón đĩa đồăn từ tay Kumarajiva, tôi giả đói giả khát cắm đầu gặm món thịt nướng để che đinỗi xấu hổ đang dâng đầy. Làm sao có thể nói để cậu ta hiểu tôi áy náy về hànhđộng mất kiểm soát khi nãy của mình đến thế nào. Dù cậu ta vẫn ít tuổi, tôicũng không thể có những cử chỉ thân mật một cách tự nhiên như ở thời đại củatôi được. Vì dù sao có một thân phận hết sức đặc biệt và điều đó không bao giờcó thể thay đổi.

Một lúcsau, sắc mặt Kumarajiva mới trở lại trạng thái bình thường, cậu lấy giọng vu vơhỏi tôi:

- Hômnay chúng ta học bài gì?

Tôi thởdài, ngừng nhai thịt:

- Cậumời người khác dạy đi, tôi không dạy cậu nữa đâu.

Kumarajivatỏ ra hết sức kinh ngạc, khuôn mặt vừa tan sắc đỏ đã chuyển sang tái nhợt:

- Vìsao? Tôi đã làm gì sai ư?

- Cậukhông làm gì sai cả. Chỉ tại tôi không đủ trình độ để dạy cậu nữa. Cậu làKumarajiva kia mà!

Khigiảng “Luận ngữ” tôi không có sách, cũng không thuộc hết. Tôi chỉ giảng cho cậuta những phần tôi thuộc và tất nhiên là trật tự các bài đã bị đảo lộn, một sốchỗ tôi còn không nhớ chính xác. Cậu ta vốn thông minh tuyệt đỉnh, chỉ đọc mộtlần là nhớ ngay. Nếu tôi tiếp tục dạy học như vậy, trong đầu cậu ta sẽ đầy ắpnhững lỗi sai. Làm sao cậu ta trở thành dịch giả kinh Phật hàng đầu Trung Quốcđược? Tôi cũng không gánh nổi tội lỗi tày trời đó. Sự nghiệp phát triển Phậtgiáo tại Trung Nguyên vẫn đang trông chờ cậu ta kia mà!

- Nhưng,nhưng mà, cô là một giáo viên rất giỏi!

Có chútrun rẩy trong giọng nói của Kumarajiva.

- Côgiảng bài rất hay, nên tôi chỉ nghe một lần là nhớ.

- Đó làvì cậu thông minh, không phải do tôi dạy giỏi.

Tôinhìn thẳng vào hai vực nước trong vắt ấy, nghiêm nghị:

-Rajiva, cậu là người thông minh nhất mà tôi từng gặp.

Giọngnói của cậu ta êm dịu và lôi cuốn như một vò rượu ngon được ủ nhiều năm, nhưngkhẩu khí chắc nịch:

- NgảiTình, cô cũng là cô gái thông minh nhất mà tôi từng gặp. Vốn hiểu biết của côrất phong phú và điều quan trọng hơn là, cô am hiểu sâu sắc Phật pháp. Vì cóngười thầy như cô, Rajiva cảm thấy rất hứng thú với Trung Nguyên. Tôi rất mongđược đặt chân đến đó, để có thể tận mắt chứng kiến mảnh đất, bầu trời và khônggian như thế nào mà có thể khai sinh ra một người con gái thông minh, xinh đẹpnhư Ngải Tình.

Nhữngcâu nói ấm áp được thốt lên bằng sự chân thành, giúp tôi cảm thấy tự tin hơn.Bất giác một câu hỏi hiện ra trong đầu: Không lẽ cảm tình dành cho vùng đấtTrung Nguyên của Kumarajiva bắt nguồn từ tôi ư? Nhưng sự thực là tôi khôngthông minh, tôi đã đánh cắp kiến thức của người khác, kể cả thành quả dịchthuật của Kumarajiva. Vậy mà cậu ta vẫn khen ngợi tôi có tuệ căn. Nếu ở vàothời hiện đại, chắc chắn tôi sẽ bị kết tội vi phạm bản quyền. Thế nên, tôi cứcúi gằm mặt xuống, không dám ngẩng đầu.

- Nhưngmà...

Kumarajivacố nhịn cười khi tôi ngước bộ mặt âu sầu lên nhìn cậu ta:

- Nhưngnếu không có vẻ mặt ngây ngô kia thì cô sẽ càng thông minh hơn...

Tênranh, dám trêu cả cô giáo! Tôi bật dậy định vít cổ cậu ta xuống, nhưng cậu tanhanh như chớp, cười ngất và né sang một bên. Tôi đuổi cậu ta chạy vòng vòng.Rajiva tuổi trẻ chân dài, tôi già cả không bắt kịp. Nhưng tôi không tin mìnhkhông tóm được cậu, nếu thế tôi ra đời trước cậu ta mười năm thật oan uổng quá!Tôi kêu lên một tiếng “ui da”, rồi ngã sõng soài ra đất. Quả nhiên cậu ta vộichạy đến, vẻ mặt lo lắng hỏi tôi có sao không. Nhân lúc cậu ta không đề phòng,tôi đã lập tức giơ tay tóm lấy cổ cậu ta.

- Tênranh, từ nay về sau cấm chê cô giáo ngây ngô nhé! Như thế không gọi là ngây ngômà là thật thà, nhớ chưa? Tôi là cô giáo của cậu, cậu phải tôn trọng tôi, biếtchưa? Dù cậu có là Kumarajiva đi nữa, trước mặt tôi cũng phải tỏ ra ngoanngoãn!

Tôi lắcmạnh chiếc cổ dài thanh tao và nhìn vào khuôn mặt đang ngày càng ửng đỏ của cậuta. Hình như tôi xiết tay hơi mạnh. Vội vàng buông cậu ta ra, tôi sát lại, ghémắt nhìn:

- Này,tôi có mạnh tay quá không? Cậu có đau lắm không? Xin lỗi nhé!

Ánh mắttrên khuôn mặt đỏ như gấc chín ấy lại tìm cách lẩn trốn. Cậu ta quay mặt đi,tách tôi ra một đoạn, miệng lí nhí:

- NgảiTình, tiếp tục dạy tôi, được không?

Tôi lạithở dài, tay túm cằm suy nghĩ:

- Nhưngtôi không có giáo trình, tài liệu gì cả. “Luận ngữ” mà tôi dạy cậu đều là dựavào trí nhớ, mắc không ít lỗi sai. Người xưa có câu: dạy sai kiến thức chi bằngkhông dạy, chớ làm hỏng học trò.

Vẫnkhuôn mặt đỏ lựng nhìn tôi, nhưng ánh mắt trở nên long lanh và khóe môi hé mộtđiệu cười rạng rỡ:

- Cô lolắng điều này ư? Có khó gì đâu!

“Toteach or not to teach, this is a question”.

Tôikhông có cách nào từ chối, nhưng lại sợ sẽ truyền đạt sai kiến thức cho cậu ấy.Lẽ ra tôi không nên xuất hiện trong cuộc đời cậu ấy. Không có tôi, cậu ấy vẫncó thể trở thành vị pháp sư lừng danh trong lịch sử. Nhưng nếu ngược lại thìsao? Rốt cuộc, tôi đóng vai trò gì trong hành trình cuộc đời Kumarajiva? Liệutôi có tác động xấu đến cậu ấy, để rồi làm sai khác đi lịch sử? Một sự thậthiển nhiên là cậu ấy vốn không biết nói dù chỉ một câu tiếng Hán hiện đại.

Thấytôi trầm ngâm hồi lâu, Kumarajiva đặt hai tay lên tay tôi, hơi ấm từ lòng bàntay cậu lan tỏa khắp người tôi.

- NgảiTình, chính Phật tổ đã an bài để tôi được gặp cô, tôi thực sự trân trọng mốiduyên này. Tôi thật lòng muốn học tiếng Hán, nhưng nếu cô không muốn dạy, cũngkhông sao, hãy đến Khâu Từ cùng tôi, rồi mới trở về Trung Nguyên, được không?

Trongđôi mắt màu xám nhạt long lanh ngấn nước phản chiếu khuôn mặt ủ dột của tôi.Tôi chỉ là một người khách qua đường, sớm muộn tôi cũng sẽ phải trở về thế giớicủa mình, dù cho chiếc đồng hồ vượt thời gian đang tạm thời gặp sự cố.

Nhưngviệc tôi vượt thời gian và gặp gỡ Kumarajiva thời niên thiếu, nếu không dùngchữ “cơ duyên” thì còn có cách giải thích nào khác nữa? Hai hàng dấu chân trêncát của chúng tôi chỉ là tình cờ hợp thành một, khi hành trình ngắn ngủi đó quađi, sẽ không còn bất cứ sự gặp gỡ nào nữa. Vậy thì, việc gì tôi phải suy nghĩnhiều đến vậy? Chỉ cần từ nay về sau tôi thận trọng hơn trong mọi ứng xử, khôngthể hiện ra bất cứ dấu hiệu mang nét đặc trưng của thời đại mình, thì tôi sẽkhông tác động và làm thay đổi lịch sử. Nhưng, điều quan trọng hơn hết thảy đólà, tôi thực sự mong muốn được ở bên chàng trai thiên tài này mỗi ngày, để đượcđón nhận và cảm nhận tình cảm nồng ấm từ cậu ấy.

- Nếuvậy, ta đồng ý tiếp tục dạy trò.

Tôi lồmcồm bò dậy, phủi sạch bụi trên mông:

- Thầytrò ta cùng ôn lại kiến thức của buổi học trước.

Tôiphải nhanh chóng sửa đổi phương thức giao tiếp bằng tiếng Hán hiện đại của cậuta mới được.

Cậu tavừa vui mừng vừa ngạc nhiên, có vẻ chưa thích ứng với lối nói văn ngôn trangtrọng đó của tôi, nhưng cũng không thắc mắc, vội vàng đứng lên tìm tập giấynháp.

Tối hômsau, cậu ta xuất hiện ở cửa phòng tôi với cuốn “Luận ngữ” trên tay.