Theo đuổi một giấc mộng, có lẽ chỉ cần dăm ba năm, tìm kiếm một người, rốtcuộc phải mất thời gian bao lâu? Núi tuyết yên tịnh dựa sát vào nhautrên cao nguyên, hồ thánh hắt bóng trên những đỉnh núi trắng tinh. Ở nơi này, có cách tang[7] nở hoa, cỏ lác đung đưa trong gió; ở nơi này, tình yêu của chúng ta sao mà giản đơn, chỉ vì tình cờ gặp gỡ một đôi mắtlinh dương Tạng. Năm tháng luân chuyển, vương triều đổi chủ, bao nhiêugió mưa nghiệp bá đều âm thầm chôn vùi trong sông dài lịch sử, người vàviệc có thể khiến chúng ta ghi nhớ lác đác như sao buổi sớm. Mà mảnh đất này, vĩnh viễn không bị quấy nhiễu, biết bao người muốn vén tấm mạngche mặt thần bí dưới màn sương mỏng kia, lại phát giác hóa ra miền đấtxem chừng cằn cỗi này lại màu mỡ như vậy. Mặc cho năm tháng vùi dập tuổi tác, sự đời sớm đã đổi thay hoàn toàn, một cỏ một cây, một bụi một cát ở đây đều không hề suy suyển.
[7] Cách tang: một loài hoa sinhtrưởng trên cao nguyên, thuộc họ thúy cúc. “Cách tang” tiếng Tạng nghĩalà hạnh phúc, người Tạng xem đây là loài hoa thánh khiết tượng trưng cho tình yêu và may mắn.
Khói lửa ở đây rất thưa thớt, chúng ta đềutừ nơi hồng trần sâu nhất đến đất Tạng, đặt xuống tất cả tôn quý và vinh hoa của trần thế, cũng mang đến nhiều bụi đất lẫn lộn và tâm sự ngổnngang. Núi mây muôn dặm, trăng lạnh gió rét, dù nhiều người không thểthích ứng hoàn cảnh tự nhiên nơi này, nhưng đã chọn đến đây, đều dự định cùng sống chết với đồng hoang đất tuyết ở đây. Trên thực tế, chúng tađều hiểu rõ, trèo đèo lội suối như vậy, sốt ruột đi gấp, là vì tìm kiếmmột con người, một cái tên, một bài thơ tình. Chỉ là trên đời này cónhiều việc không cho phép bạn và tôi dễ dàng nói toạc ra, số mệnh có quá nhiều chân lý huyền diệu không thể tìm hiểu thấu đáo. Dường như vìnhững huyền cơ này, vạn vật mới có lý do để con người tìm đến ngọnnguồn.
Ở Tây Tạng có nhiều vị Đạt Lai Lạt Ma[8] chuyển thế nhưvậy, vì sao người chúng ta ghi nhớ cứ là Tsangyang Gyatso? Có lẽ nhữngai từng đến đây và chưa từng đến đây đều hiểu rõ, đó là vì Ngài là mộtvị tình tăng, một vị tình tăng khiến tâm hồn con người rung động. Thơtình của Ngài cũng là hoa tình, rải khắp trên mảnh đất hoang vu này,khiến muôn hoa nảy nở, tình duyên bền chặt. Điều chúng ta khó quên có lẽ không phải là thân thế biết bao truyền kỳ của vị linh đồng chuyển thếnày, không phải là tầm cao Thần Phật khi Ngài được chúng sinh quỳ lễ màlà nỗi quyến luyến sâu sắc đối với hồng trần và vấn vương không dứt đốivới tình yêu của Ngài. Chúng ta cảm động rơi lệ vì thơ tình củaTsangyang Gyatso, những bài thơ tình viết đã ba trăm năm, cũng đã hátsuốt ba trăm năm.
[8] Đạt Lai Lạt Ma (Dalai Lama): là danh hiệucủa nhà lãnh đạo tinh thần của Phật giáo Tây Tạng thuộc phái Gelug. “Đạt Lai” có gốc từ tiếng Mông Cổ nghĩa là “biển cả”; “Lạt Ma” là từ tiếngTạng được dịch từ tiếng Phạn “guru”, là từ xưng hô dành cho các vị Đạosư. “Đạt Lai Lạt Ma” có nghĩa là “Đạo sư với trí tuệ như biển cả”. Danhhiệu Đạt Lai Lạt Ma cũng được hiểu là Hộ tín (Người bảo vệ đức tin), Huệ hải (Biển lớn của trí tuệ), Pháp vương (Vua của Chánh Pháp), Như ý châu (Viên bảo châu như ý)… Danh hiệu Đạt Lai Lạt Ma được vua Mông Cổ AltanKhan phong cho phương trượng của phái Gelug vào năm 1578. Người Tây Tạng xem Đạt Lai Lạt Ma là hiện thân của Quán Thế m. Mỗi một vị Đạt Lai LạtMa được xem là tái sinh của vị trước.
Năm tháng vô tình, thờigian càng dài, nhiều chương tiết của lịch sử đều bị sửa đổi. Năm thángcũng hữu tình, nó làm người đưa thư cho thời gian, gửi đến câu chuyệncủa ba trăm năm trước. Đối mặt với tình cảm, bất kể lòng dạ sắt đá đếnđâu cũng sẽ biến thành mềm yếu, vì thế những ai từng đọc thơ tình củaTsangyang Gyatso đều sẽ sa vào biển tình cuồn cuộn, khó tự thoát ra. Nhà viết kịch thời Minh Thang Hiến Tổ[9] từng viết trong vở Đình MẫuĐơn[10]: “Người như Đỗ Lệ Nương, quả có thể nói là người có tình vậy.Tình không biết bắt đầu từ đâu, một mực sâu đậm, lúc sống có thể vì tình mà chết, chết rồi lại có thể vì tình mà sống. Sống không nguyện ý chếtvì tình, chết mà không thể sống lại, đều chẳng phải là chí tình.” Chúngta đều là người sống vì tình, chết vì tình, dù không cắt đứt được danhlợi, không vứt bỏ được vinh hoa, nhưng vẫn bất cẩn chìm đắm trong sôngtình, trả giá nặng nề cho cú sẩy chân của mình.
[9] Thang Hiến Tổ (1550-1616): nhà văn, nhà biên kịch nổi tiếng của Trung Quốc vào cuốithời nhà Minh, người Lâm Xuyên, Giang Tây.
[10] Đình Mẫu Đơn: còn có tên là Hoàn hồn ký, sáng tác năm 1598, sau khi Thang Hiến Tổ từ quan về Lâm Xuyên. Nội dung miêu tả thiếu nữ Đỗ Lệ Nương và thư sinh LiễuMộng Mai gặp gỡ trong mộng, sau đó Lệ Nương tìm lại giấc mộng khôngđược, ốm tương tư mà chết. Liễu Mộng Mai sau đó đào mộ Lệ Nương lên, LệNương sống lại, cùng Mộng Mai sum vầy hạnh phúc.
Ngắm tháp Phậtđối xứng nơi xa, không biết là vị cao tăng nào vì kiếp trước của mìnhxây tháp và thề nguyện ở đây. Chúng ta chẳng phải cao tăng, không vì tuhành, không vì truy vấn đời trước lại tràn đầy hiếu kỳ và nhung nhớ đốivới nơi này. Có lẽ chúng ta định sẵn chỉ là khách qua đường, không chonổi mảnh đất này bất cứ hứa hẹn nào, nhưng cũng không cần dò hỏi nhânquả hợp tan. Nếu thật sự có thể tìm được nhân duyên kiếp trước, thế thìchuyến đi này không hối tiếc, xin Đức Phật phong ấn tôi ở đường cổ A Lạp xa xăm, vĩnh viễn không trở về.