ĐÔI DÒNG KỈ NIỆM VỀ THỦ TRƯỞNG NGUYỄNHỮU HÀ.
Cuốinăm 1980, e95 có mở một lớp tập huấn cán bộ cấp a, b của trung đoàn. Từ khu chiếnd2, tôi được BTM e95 rút về, để truyền đạt một số kĩ năng sử dụng bản đồ cùng vớianh Lập c trưởng trinh sát e95 cho lớp tập huấn này. (Lớp trưởng là anh Lê DuyHoa, một trong những anh em còn lại của c2 d1 sau trận ngày 8/1 ở bờ tây sôngMêkong). Tôi được phân công ở cùng phòng với anh Đỉnh (trợ lí ban tác huấn) khiđó là phụ trách lớp (trung úy Đỉnh là sỹ quan duy nhất của e95 xuất thân từ trườngSQLQ 1 Sơn Tây).
Mộtbuổi chiều sau giờ cơm… tôi ngồi trước dãy nhà ban tác huấn đọc lá thư thứ haicủa người bạn gái cùng lớp, tôi mới nhận hồi chiều… (lần đầu tiên cô nàng đổi đạitừ nhân xưng với tôi…)
“… Chiều về trên biển Phương Mai - Quy Nhơn… Emngồi một mình lắng nghe tiếng sóng biển, lắng nghe những kỉ niệm ngày xưa hiệnvề trong kí ức.
Nàysóng ơi! Sóng đang ca bài ca gì thế… bài ca của sóng khó hiểu quá… sóng vẫn lặngthầm ca bài ca muôn thuở…
Cũngchính nơi đây, giữa tiếng sóng của một đêm trăng sáng… tim em rung động lần đầutiên, cảm nhận thầm yêu một người… Anh và em cùng ngồi trên tảng đá bên bờ nước,chúng mình không ai bận tâm đến những con sóng dạt vào người, và bọt nước làm ướtsũng quần áo… chỉ lắng nghe rất say sưa những tiếng sóng dập dìu vút lên cao, rồilại rơi ào xuống… Sóng trườn lên bãi cát trắng tinh, vuốt ve lên đôi chân trầncủa em và của anh. Ngày đó, anh chỉ thích nhìn mặt trăng… khi từ từ nhô lên khỏimặt nước…còn em, em chỉ thích nghe tiếng sóng biển, nghe tiếng đập thổn thức củacon tim em. Anh vẫn vô tư hay nói đúng hơn là anh vẫn vô tâm… Anh vẫn cứ thíchnhìn, thích nghe tiếng sóng vỗ mạnh vào vách đá đằng xa kia, làm phát ra nhữngâm thanh rung tai, kéo theo những bọt nước trắng tinh lấp lánh dưới ánh trăng…khi chúng tung lên…
Anhđâu biết rằng, chính những âm thanh mạnh mẽ nhất từ con sóng, đã làm đứt gãy vàkhoét thủng tim em những vết thương… vì đã làm anh không biết em đang ở bên cạnh…sóng vẫn vô tình sóng ơi!
Emđã đến tiệm cho thuê sách ngả tư đường Lê Hồng Phong và Mai Xuân Thưởng, tìm lạinhững cuốn sách mà ngày xưa anh đã từng mượn đọc. Vẫn còn đây những dòng thơanh chép của tác giả nước ngoài, và những lời dịch:
…And the sunlight clapps the earth,
Andthe moonbeams kiss the sea.
Whatis all this sweet work worth.
Ifthou kiss not me?
Anhcó nghe nắng đi về lòng đất.
Trăngđêm sâu hôn biển rộng vô cùng.
Môiem đó, anh để buồn se sắt.
Trầngian này còn lại dấu hư không…”
Chínhủy đến lúc nào tôi không biết… chỉ khi ngẩng lên thì thấy thủ trưởng cười.
Tôiđưa lá thư cho ông đọc. Ông chỉ đọc lướt qua… (lính tráng đọc thư chung là chuyệnbình thường thời ấy. Nhưng là thủ trưởng nên ông cũng lướt qua cho có đọc, có lẽông cũng không muốn đọc hết làm gì).
Ngồiở đó tâm sự, tôi mới biết rằng ông cũng là con người rất yêu thơ. tôi có chép lạibài thơ “Lá chanh” do ông đọc, nhưng nay thì không còn nữa nên không viết rađây được (bài thơ cảm nhận về vẻ đẹp của người con gái khi tắm (hay gội) bằngnước chanh thì phải…)
Ôngđã kể chuyện về thời trai trẻ của ông trên đường Trường Sơn.
Ngàyấy, thơ là thiêng liêng, là máu thịt, là nơi duy nhất để tỏ bày, gửi gắm điềuchi. Trên đường Trường Sơn hành tiến về Nam, anh bộ đội hay cô thanh niên xungphong, đều có cuốn sổ nhỏ chép những bài thơ mà họ yêu thích. Thơ là người bạngần gũi với số phận người lính, với cái sống và cái chết của người lính, cảtrong nỗi đau và khát khao cần được chia sẻ. chính thơ đã đưa những điều cộng cảmđến với con người. Trong những bài thơ ông đọc, tôi chỉ biết có bài: Màu tímhoa sim của Hữu Loan.
Chínhông cũng đưa ra những suy nghĩ về thơ…
Thơtrong chiến tranh lúc giống như người yêu, lúc giống như người đồng đội, lúc lạigiống đôi mắt buồn thăm thẳm của người mẹ. Nó bất chợt như bàn tay mẹ xoa trênlưng con một chiều trước hôm tiễn biệt. Nó như giọt nước mắt người ta yêu, rơilặng lẽ lúc đoàn xe chở quân… vang lên tiếng còi trong một buổi sáng mua đônggiáp Tết năm nào. (Ông thoát li gia đình vào chiều 28 tết). Dòng thơ mập mờ ẩnhiện theo nhịp rung đều đều của con tàu chở quân ra mặt trận…
Vànhiều cảm nhận nữa mà tôi không thể nhớ hết... Thời trai trẻ có ai nghĩ rằng nhữngkỉ niệm sẽ là phần còn lại duy nhất của đời sống con người. Nhà văn nào đó đãviết như vậy.
Đangsay sưa nói chuyện về thơ, thì anh công vụ đến mời ông về họp với Phó chính ủyVũ Minh Thái (nay là Chủ tịch hội CCB huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi)…
Chiatay tôi, ông hẹn một ngày nào đó sẽ tiếp tục câu chuyện. Nhưng rồi nhiệm vụ vàmôi trường công tác, cả tôi và ông đều bị cuốn sâu vào công việc, nên không cóđiều kiện để nói chuyện về thơ văn với nhau nữa.
Vàlần cuối cùng tôi nói chuyện với ông là sau trận đánh 547 (4/ 1984), trước khitôi và năm mươi anh em khác chuẩn bị ra quân, vì thiếu điều kiện để thực hiện “chếđộ một thủ trưởng.” Khi đó ông là Phó Tư lệnh về Chính trị, Bí thư Đảng ủy Sưđoàn 307.