Mỗi người đangsống đều có trách nhiệm, nhưng những điều này cũng chỉ là khói bụi rơitrên vạt áo, vừa thổi đã tan. Đối với những bóng lưng đã không thể níugiữ, thành tâm nói một tiếng trân trọng, chẳng phải là tốt hơn hay sao?

Hãy làm một đám mây trôi ngẫu nhiên bồng bềnh trên bầu trời, đi lướt quatất cả vinh nhục của phàm trần, còn những bụi hồng hối hả đi đến đầu kia chỉ là khói lửa của người khác, chúng ta chẳng cần tốn công để ý. Dù là như thế, nhưng chúng ta vẫn sẽ lạc lối vì những vẻ đẹp hư ảo, sẽ rầu rĩ vì một câu chuyện không có kết cuộc. Mỗi một lần quay đầu, đều là vì có người và việc không thể cắt bỏ, mỗi một lần thương cảm, đều là vì hồngtrần còn có bận tâm khó dứt. Mỗi người đang sống đều có trách nhiệm,nhưng những điều này cũng chỉ là khói bụi rơi trên vạt áo, vừa thổi đãtan. Đối với những bóng lưng đã không thể níu giữ, thành tâm nói mộttiếng trân trọng, chẳng phải là tốt hơn hay sao?

Khi những ngườidân lương thiện vẫn đang chăn thả trên thảo nguyên, truyền xướng tình ca tuyệt diệu mà Phật sống viết, Lha-bzang Khan đã nôn nóng đem thánh chỉcủa Khang Hy đến nơi. Cung Potala thần thánh trang nghiêm tụ tập rấtnhiều sư sãi, còn có những người hành hương gió bụi dặm trường. Cái chết của Sangye Gyatso khiến họ đã có dự đoán nhạy cảm, biết vị Phật sốngtôn quý của họ sắp sửa phải đương đầu với một tai kiếp lớn. Họ quyết ý ở bên Ngài cùng chống chọi lại trận gió bão này, dùng nó để chứng minhlòng kính yêu của họ đối với Phật sống và tín ngưỡng cháy mãi không tắttrong lòng.

Chấp hiến kinh sư. Lha-bzang Khan ra vẻ trịnh trọngtruyền đạt ý chỉ của vua Khang Hy, nụ cười hơi nhếch trên khóe miệng và ý chế giễu nhiệt liệt trong lòng y, thoáng nhìn đã thấy rõ mồn một dướiánh dương. Y không nói dối, tất cả những điều này đều là sự thật, bêntrên có con dấu Khang Hy tự tay đóng. Lha-bzang Khan giảo quyệt khiếncho vua Đại Thanh tin Đạt Lai thứ 6 không phải là Phật sống thật, dễdàng phá hủy giang sơn Đệ Ba Sangye Gyatso mười mấy năm khổ tâm vun vén. Hiện giờ y không cần tự mình ra tay, chỉ cần mượn chỉ thị của nhà vuagiết chết Tsangyang Gyatso. Giải về kinh thành, Tsangyang Gyatso sẽ chịu một số phận ra sao? Chẳng ai đoán biết được, nhưng bất cứ ai cũng hiểurõ, vua Đại Thanh uy nghiêm làm sao có thể tha thứ cho một vị Phật sốnggiả, một lãng tử mê rượu háo sắc?

Vị Phật sống chí cao vô thượngtrong lòng họ chẳng bao lâu nữa sẽ trở thành một tên tù nhân, chuyến đinày mây núi muôn dặm, lành dữ khó lường, còn có ngày trở lại hay sao?Những người dân chất phác lương thiện ấy trước giờ đều tin tưởng tất cảsinh linh trên mảnh đất này đều có tình cảm, núi thần hồ thánh, cỏ xanhbò cừu, đều hiểu được lời nói của họ, có cùng tín ngưỡng. Vị Phật sốngmà họ thành kính lễ bái sớm đã bén rễ trong lòng họ, bất cứ lời đơm đặtnào đối với họ cũng là nói nhảm, vào tai này ra tai kia.

Các sưnhất trí không chịu thừa nhận cách nói của Lha-bzang Khan, yêu cầu biệnhộ với vua Khang Hy, nói Đạt Lai thứ 6 Tsangyang Gyatso là lạc lối bồđề, là du hý tam muội[1]. Lạc lối, đúng vậy, Ngài là một gốc bồ đề mọctrước Phật, vì tuổi trẻ vô tri, không chống nổi những cám dỗ của khóilửa nhân gian, sa nhầm lưới trần, kết một cuộc tình duyên. Ai chẳng từng có thời trai trẻ, ai chẳng từng phạm phải lỗi lầm, Phật không phải từbi hay sao? Chẳng lẽ một đứa trẻ lầm đường lạc lối không nên được thathứ, không nên được bỏ qua?

[1] Du hý tam muội: Tam muội là dịchâm chữ Phạn “samādhi”, nghĩa là chính định, dùng công tu hành trừ sạchđược hết trần duyên mà nhập vào cõi mầu, rỗng không vắng lặng. Du hý tam muội: nhập định xuất định thuần mặc tự nhiên.

Phật chẳng phải đã nói quay đầu là bờ ư? Nếu Ngài bằng lòng quay đầu, lỗi đã phạm được đền bù, tất cả chẳng phải có thể làm lại từ đầu sao? Hoa rối mờ mắt người,tình yêu đẹp đẽ chính là một cảnh hoa nở rực rỡ, mà Tsangyang Gyatso vìtrẻ tuổi đa tình, bị vẻ xán lạn che mờ đôi mắt, xét về tình thì có thểtha thứ. Phật trước giờ đều không trừng phạt chúng sinh, chỉ dẫn dắtnhững người lỡ bước lạc lối vào đường ngay, khiến người tu dưỡng khôngđủ đọc lại kinh văn, tham ngộ bồ đề.

Du hý tam muội cũng là nhưthế, Tsangyang Gyatso chỉ là một đứa trẻ hiểu đời chưa sâu, không thểchịu nổi cám dỗ của tình yêu, nếm trộm trái cấm. Ngài chẳng qua chỉ muốn cùng ý trung nhân nắm tay dạo bước hồng trần, yêu hết mình một lần,dùng tuổi thanh xuân đổi lấy một lần tim đập mạnh. Trước giờ chưa từnghỏi sẽ có hậu quả ra sao, Ngài thậm chí còn ấu trĩ cho rằng, mình khônghại người chính là từ bi lớn nhất. Tsangyang Gyatso viết thơ tình chỉ để bày tỏ tình cảm chân thực trong lòng, cũng chưa từng nghĩ những vần thơ này sẽ lưu truyền đến dân gian. Ngài đến phố Barkhor uống rượu, gặp gỡcô gái Qonggyai, cũng chỉ là để khuây khỏa nỗi buồn, chưa từng nghĩchuyện này lại trở thành lý do Lha-bzang Khan dùng để loại bỏ Ngài.

Trò chơi của một cá nhân, bi ai của muôn ngàn người. Thân là Phật sống,không thể bài trừ tất cả tạp niệm, không thể tâm thần bình tĩnh, Ngài có lỗi. Nhưng lỗi của Ngài, không có nghĩa Ngài không phải Đạt Lai thật.Bất cứ ai cũng biết, đây là cái cớ Lha-bzang Khan dùng để đối phóTsangyang Gyatso, mà lời biện hộ các vị sư già đưa ra đã trở thành nóisuông, không mảy may tác dụng. Y muôn dặm xa xôi đi đến kinh thành, xinvề thánh chỉ của vua Đại Thanh, làm gì có chuyện vì mấy vị sư già mà từbỏ quyền lực địa vị y chìa tay lấy được. Không có đất vãn hồi, mặc chohọ đầm đìa nước mắt biện hộ van nài, lòng dạ lạnh lùng cứng rắn củaLha-bzang Khan chẳng mảy may lay động.

Tsangyang Gyatso một mìnhngồi yên trên lầu mé bên của cung Potala, Ngài không thể không biết thếgiới ngoài kia đã rối ren đến mức nào. Ngài không sợ chết, nhưng Ngàikhông nỡ rời mảnh đất đã bao dung Ngài, tôn vinh Ngài, không nỡ rời dânchúng đã tin tưởng Ngài, phụng dưỡng Ngài. Ngài không thể không biết,lần này đặt chân lên con đường núi cao sông rộng, sau này sống chết chưa rõ, cũng chẳng còn có ngày trở về. Ngắm Phật một lần nữa, điều Ngài cóthể làm chỉ là than thở. Nếu không phải Ngài buông thả, có lẽ Đệ BaSangye Gyatso sẽ không chết, dù y nắm chặt cây quyền trượng vốn thuộc về Phật sống, nhưng y cũng có một trái tim yêu quý muôn dân Tây Tạng.

Sangye Gyatso nào đã thật sự làm tổn thương Tsangyang Gyatso? Y không tínnhiệm Ngài, là bởi trong mắt Sangye Gyatso, Tsangyang Gyatso chỉ là mộtđứa bé nhu nhược đa tình. Ngài không có dục vọng đối với chính trị, dođó không gánh vác nổi lá cờ nặng nề của chính giáo Tây Tạng. Tất cảnhững gì y làm, không chỉ là vì thỏa mãn dục vọng và chí hướng cá nhânđối với quyền lực, dù chiếc ngai báu nạm vàng dát ngọc kia khiến y từngmất ngủ lúc nửa đêm, nhưng đây không phải là vương vị thế tục. Có lẽ tắm máu hăng hái chiến đấu, dốc hết tất cả sống mái một trận có thể đổi lại áo rồng bọc thân, chuyển thế của Phật sống sớm đã có nhân duyên từtrước, thứ Sangye Gyatso có thể có được là quyền lực thật sự, chiếc ngai báu kia mãi mãi là trang sức chạm trổ hư cấu trong mộng, chẳng chút dây mơ rễ má với y.

Náo kịch đã tạo thành, chưa chờ tới kết cuộccuối cùng thì người xem còn chưa thể ra về. Cung Potala lúc này bị baovây đến giọt nước không lọt, mọi người từ các ngóc ngách trên cao nguyên núi tuyết hội tụ về bên Đạt Lai, rạp mình quỳ lạy trên quảng trườngcung điện. Gió xuân se lạnh lướt qua vạt áo họ, lướt qua khuôn mặt đầmđìa nước mắt của họ. “Nếu Đại sư này không phải là chuyển sinh của ĐạtLai thứ 5, ma quỷ đập nát đầu ta.” Đây là lời họ nói, rất thành khẩn,rất kiên định, vừa nói vừa khóc.

Những người dân hiền lành xưanay chưa từng trách móc việc làm rời kinh phản đạo của Phật sống. Hànhvi hoang đường mà trong mắt Lha-bzang Khan cho là không thể tha thứ, thì trong lòng chúng sinh lại là sự cố chấp của vị Phật sống dám vì tìnhyêu bất chấp bản thân. Nhưng lòng dạ rộng rãi và trái tim từ bi của họkhông thể sửa đổi giới luật nghiêm ngặt Phật tổ quy định ra, không thểvượt qua rào cản cấm đoán của thế tục. Họ bất lực tụ tập một chỗ, quỳbái trên mặt đất băng giá, đau lòng khôn xiết.

Nỗi lưu luyến vàlòng kính yêu của họ đối với Tsangyang Gyatso càng chọc giận Lha-bzangKhan. Nhưng Tsangyang Gyatso không đợi quân đội của Lha-bzang Khan ratay, đã ra khỏi gác bên, bình tĩnh đối diện với Lha-bzang Khan. Mấy giây ngắn ngủi, đôi mắt trong sáng kia khiến Lha-bzang Khan cảm thấy kinhhoảng vô cớ. Y thừa nhận một cách sâu sắc, chàng trai vô cùng tuấn tútrước mắt chính là Đạt Lai thật sự. Biết rõ là sai lầm, y vẫn phải đãsai thì sai luôn, chỉ cần trừ bỏ Ngài, cung Potala vàng son rực rỡ nàytừ nay sẽ là vương quốc của y. Y sẽ thay thế Sangye Gyatso thống lĩnhmuôn dân Tây Tạng, dù họ có ủng hộ y hay không, y chỉ cần kết quả.

Nhìn dân chúng quỳ đầy trên mặt đất, Tsangyang Gyatso bình tĩnh cuối cùngcũng không thể kìm nén được, để dòng lệ nhạt nhòa đôi mắt. Ngài thực sựđộng lòng vì những chúng sinh tín ngưỡng Ngài một cách đơn thuần này.Thói ngỗ ngược trong quá khứ đã là một tàn cục không thể thu dọn, bàytrên khám thờ Phật rộng lớn của cung Potala, tán loạn bừa bộn. Kết cuộcấy khiến Tsangyang Gyatso trong lòng hổ thẹn, thẹn với chúng sinh, thẹnvới Phật tổ, cũng thẹn với giai nhân. Vinh dự và ân sủng được hưởngnhiều năm nay đã đến lúc phải trả lại, bao gồm buồn khổ bị cầm tù, cũngđã đến lúc cần kết thúc.